Ο ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΥ    

laurio 197

Ο Κυπριανός αποτελεί κομμάτι της ιστορίας της «εργατικής κατοικίας» του 19ου αιώνα.Η συνοικία του Κυπριανού θεωρείται, ότι είναι η «πιο αλώβητη από το μπετόν», σε σχέση με τις υπόλοιπες συνοικίες της πόλης του Λαυρίου, διότι φαίνεται να διατηρεί ένα μεγάλο μέρος της φυσιογνωμίας που είχε κατά τα τέλη του 19ου αιώνα.

Εκείνη την εποχή στην έρημη ως τότε περιοχή της Λαυρεωτικής , κρίθηκε αναγκαία η κατασκευή κατοικιών για τη στέγαση των εργατών, οι οποίοι θα εργάζονταν στην ιδρυθείσα Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου στη περιοχή του Κυπριανού, η οποία ευρίσκονταν δίπλα στο χώρο των εγκαταστάσεων της εν λόγω εταιρείας.

laurio 198

Ο Οικισμός του Κυπριανού

Σε μια έκταση περίπου 75 στρεμμάτων , 32 συγκροτήματα κατοικιών με 190 διαμερίσματα προσφέρουν στέγη σε περίπου 190 οικογένειες . Ο οικισμός βρίσκεται στο βόρειο άκρο της πόλης πάνω στην κεντρική αρτηρία που συνδέει το Λαύριο με την Αθήνα .

Για την Ελλάδα , ο Κυπριανός αποτελεί το μοναδικό τέτοιο συγκροτημένο παράδειγμα του 19ου αιώνα, που έχει πολλά από τα χαρακτηριστικά των αντίστοιχων εμπειριών των άλλων χωρών και παράλληλα ορισμένες προσαρμογές στις ελληνικές ιδιαιτερότητες.

Θραυστήρες

laurio 180

Ήταν οχώρος της αρχής της παραγωγικής διαδικασίας του μολύβδου από μεταλλεύματα της περιοχής του Λαυρίου. Στο χώρο αυτό βρίσκονται διαφόρων τύπων σπαστήρες, οι οποίοι είναι τοποθετημένοι εν σειρά , ώστε να επιτυγχάνεται σταδιακή μείωση του μεγέθους του μεταλλεύματος. Το συγκρότημα των Θραυστήρων, φαίνεται να είναι νεότερο του 1930. Σήμερα είναι αποκατεστημένο ως κτήριο.

laurio 174b

Στο χώρο των Θραυστήρων γινόταν η λειοτρίβηση του μεταλλεύματος, όπως ερχόταν από τα μεταλλεία, πριν αυτό προχωρήσει για τον εμπλουτισμό του στο κτήριο της Επίπλευσης.

ΕΠΙΠΛΕΥΣΗ

laurio 026

Εγκαταστάσεις εμπλουτισμού μεταλλευμάτων ( Flotation) της C.F.M. L στον Κυπριανό

laurio 172

Μηχανήματα εμπλουτισμού μεταλλευμάτων (Flotation) της C.F.M. L στον Κυπριανό

Στο κτήριο αυτό στεγαζόταν η παραγωγική διαδικασία του εμπλουτισμού του μεταλλεύματος, με τη μέθοδο της επίπλευσης (Flotation).Πρόκειται για συγκρότημα κτηρίων αποτελούμενο κυρίως από ισόγεια, αλλά και μονώροφα κτίσματα. Έχει αποκατασταθεί τμήμα του κτηρίου, η χαρακτηριστική για το σχήμα της στέγης της, « αποθήκη της επίπλευσης». Στεγάστηκε από το 1930 στο κτήριο του «πλυντηρίου Νο 1» της εταιρείας που είχε κατασκευαστεί το 1876. Το κτήριο υπέστη αρκετές μεταρρυθμίσεις για να δεχτεί την εφαρμογή της νέας μεθόδου.

laurio 151

Το Μηχανουργείο και το χυτήριο της της C.F.M. L στον Κυπριανό

laurio 154b

ο εσωτερικός χώρος του  μηχανουργείου της C.F.M. L στον Κυπριανό

Ο χώρος αυτός αποτελούσε το κτήριο συντήρησης του εργοστασίου . Ήταν το κτήριο υποστήριξης της παραγωγής. Το Μηχανουργείο αυτό υπήρξε ένα από τα πρώτα μηχανουργεία της Ελλάδας και από τα καλύτερα εξοπλισμένα.

Το Μηχανουργείο συγκροτήθηκε σε δύο φάσεις.   Το πρώτο τμήμα του εντοπίζεται ήδη σε σχέδια του 1876 με την ένδειξη «Ateliers de Reparations», ενώ μετά το 1901 εμφανίζεται στις αποτυπώσεις του Λαυρίου, στην ολοκληρωμένη του σημερινή μορφή. Στην τελική του μορφή, κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα, το συγκρότημα περιλάμβανε το καθαυτό μηχανουργείο, υποστηριζόμενο από χυτήριο, σιδηρουργείο και λεβητοστάσιο.

Στο χώρο τουΜηχανουργείου της Γ. Ε. Μ. Λ προτείνεται η δημιουργία χώρου Μουσείου Μεταλλευτικής-Μεταλλουργικής Τεχνολογίας, το οποίο θα αποτελέσει τον πυρήνα για την ύπαρξη μόνιμων συλλογών , οι οποίες θα πλαισιώνονται και από άλλες δραστηριότητες , επιστημονικές και εκπαιδευτικές, οργάνωση περιοδικών Εκθέσεων και εκδηλώσεων. Το Μουσείο   θα περιλαμβάνει κατ’ αρχάς , στο χώρο των μόνιμων εκθέσεών του, ως βασικό του έκθεμα, την παλαιότερη λειτουργία του και τα μηχανήματά του. Θα αποτελεί με τον τρόπο αυτό «μουσείο του εαυτού του» και θα χαρακτηρίζεται από συγκεκριμένη πρόθεση συντήρησης των παλαιότερων χαρακτηριστικών του κτηριακού κελύφους και του εξοπλισμού.

laurio 146

το κτίριο του Χημείου C.F.M. L στον Κυπριανό. Μεταξύ των εικονιζόμενων είναι ο Ελ. Βενιζέλος και ο Φ. Σερπιέρης

Το Χημείο της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου άρχισε να λειτουργεί από τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας της Εταιρείας στα τέλη του 19ου αιώνα. Στεγάστηκε σε ένα ισόγειο κτήριο που κατασκευάστηκε γι αυτή τη χρήση κατά τα έτη 1875-1880. Το Χημείο αποτελείται από δύο τμήματα. Το ένα ήταν μικρογραφία των παραγωγικών διεργασιών της επιχείρησης και το άλλο ήταν αφιερωμένο στις αμιγώς επιστημονικές αναλύσεις. Σήμερα είναι ένα κτήριο πλήρως αποκατεστημένο.

laurio 240

Στον χώρο αυτό στεγάζονταν τα Κεντρικά Γραφεία της Εταιρείας . Το ισόγειο στέγαζε το λογιστήριο-ταμείο, το γραφείο προσωπικού και το γραφείο συντηρήσεως, το ηλεκτρολογείο, το τμήμα , το ονομαζόμενο ως «Γεωλογία»στην εταιρεία   και τη μεγάλη αίθουσα του σωματείου, καθώς και αίθουσα διοικητικών συμβουλίων και συνελεύσεων .Ο όροφος στέγαζε τα σχεδιαστήρια και τα γραφεία των Μηχανικών της Γαλλικής Εταιρείας.

Η ενότητα του « Ρολογιού» δημιουργήθηκε κι αυτή με τη γέννηση του βιομηχανικού συγκροτήματος , κατά το 1875, ενώ στα τοπογραφικά του 1876 υφίσταται ολόκληρη στη μορφή που σώζεται σήμερα. 

Το κτήριο των Κεντρικών Γραφείων ή «Ρολόι» που ονομάστηκε έτσι από το εντοιχισμένο ρολόι της εισόδου του , στέγαζε καθ’ όλη τη διάρκεια της λειτουργίας του εργοστασίου το λογιστήριο με τα θησαυροφυλάκια , το γραφείο προσωπικού , το ηλεκτρολογείο και τις τελευταίες δεκαετίες, την αίθουσα του σωματείου των εργαζομένων . Στον όροφο στέγαζε τα εργαστήρια των μεταλλειολόγων και τα σχεδιαστήρια.

Πυροσβεστικός Σταθμός

Ο χώρος αυτός φιλοξενούσε το γκαράζ και την υπηρεσία πυρόσβεσης. Το πυροσβεστικό σώμα που στεγαζόταν στο χώρο αυτό δεν απευθυνόταν μόνο στο βιομηχανικό χώρο, αλλά και στην περιοχή κατοικίας των εργαζομένων στη βιομηχανική μονάδα , δηλαδή στον Κυπριανό, καθώς και στην πόλη ολόκληρη , όταν υπήρχε ανάγκη. Ως κύρια χρήση είχε την ύπαρξη γκαράζ και συνεργείου αυτοκινήτων, ενώ παλιά ήταν χώρος για τις άμαξες .Ένα τμήμα του , αποτελούσε τους λεγόμενους «σταύλους»,ενώ σώζονται οι λιθόκτιστες ράγες που οδηγούν στη ράμπα επισκευής. Οι υπόλοιποι χώροι στέγαζαν: τη μηχανογράφηση επί ιδιοκτησίας Γ. Ε. Μ. Λ , τον πυροσβεστικό σταθμό και την αποθήκη υποκειμένων προϊόντων.