«Οι σωροί των Σκωριών»

Στο νότιο λόφο του Λιμανιού, βρίσκονται συσσωρευμένοι « Σωροί σκωριών», οι οποίοι έχουν προέλθει από την ανακαμίνευση των αρχαίων σκωριών , από την πρώτη μεταλλουργική εταιρεία του Ι.B Serpieri , την Roux –Serpieri –Fressynet C.E , που είχε κατασκευαστεί δίπλα στο λιμάνι το 1865 και στη συνέχεια από την αγοράστρια αυτής Ελληνική Εταιρεία Μεταλλουργείων (1873) αποτελούν ένα μοναδικό τεχνικό μνημείο-ανάμνηση της αρχαίας και νεότερης ιστορίας της πόλης.

Θεωρούνται ως ιδιαίτερα σημαντικό τεχνικό μνημείο της περιοχής από ιστορική, τεχνολογική και αισθητική άποψη και γι’ αυτό   έχουν κηρυχθεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο από το ΥΠΠΟ.

Αυτά τα άψυχα μαύρα μεταλλουργικά κατάλοιπα τα οποία αποτελούν τα φτωχά μεταλλεύματα αργυρούχου μολύβδου, που είχαν απορρίψει οι αρχαίοι πρωτοέδωσαν πνοή και φως στη συσκοτισμένη από την ερημία αιώνων Λαυρεωτική. Σε αυτά τα άφωνα στοιχεία της ιστορίας και στον εμπνευσμένο νου του ορυκτολόγου Ανδρέα Κορδέλλα , οφείλεται η Αναγέννηση του Λαυρίου και γι αυτόν ακριβώς το λόγο, επειδή πάνω από όλα αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες της εποχής τους, χρήζουν προστασίας και ανάδειξης.

Ο Γ. Παχύς

Η ύπαρξη μεταλλευτικής και μεταλλουργικής βιομηχανίας στην Ευρώπη ήταν επόμενο να ωθεί επιχειρηματίεες να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους και να προσπαθούν να εξεύρουν σκωρίες συμφέρουσες από οικονομική άποψη. Ο Γ. Παχύς, από την Άρτα, έμπορος, γιος του Έλληνα υποπρόξενου στο Κάλιαρι είναι ένας από τους βασικούς ιδρυτές της μεταλλουργικής εταιρείας ανάτηξης των σκωριών του Λαυρίου και ο πρώτος, ο οποίος κατέφθασε στην πόλη του Λαυρίου και με τις αιτήσεις του προς το Υπουργείο Εσωτερικών το Νοέμβρη του 1861 , καθώς και προς το Νομάρχη Αττικοβοιωτίας στις 13 Απριλίου 1862, εκδηλώνει το ενδιαφέρον του για την παραχώρηση των σκωρίων του Λαυρίου.

Ανδρέας Συγγρός

Ανδρέας Συγγρός (Κωνσταντινούπολη 1823 –Αθήνα 1899) Το ενδιαφέρον του για τα ελληνικά πράγματα αρχίζει να εμφανίζεται από τα τέλη της δεκαετίας του 1860 , όταν σε συζητήσεις με τον τότε Υπουργό Οικονομικών και υποδιοικητή Ε. Τ. Ε (1876) Ευθύμιο Κεχαγιά θα αναγνωρίσει ότι στην Ελλάδα μπορεί κανείς να επενδύσει τα κεφάλαιά του επωφελώς, ώστε και ωφέλιμος στην πατρίδα να γίνει και το προσωπικό του αίσθημα φιλοδοξίας να εκπληρώσεις. Ο Συγγρός ήταν κύριος μέτοχος της Τραπέζης Κωνσταντινουπόλεως και διατηρούσε στενές σχέσεις με το Γεώργιο . (Ο Γιάννης Ζέβγος , Σύντομη μελέτη της νεοελληνικής ιστορίας, μέρος Β’ 1883 -1869, εκδ. Τα νέα βιβλία, Αθήνα 1946, υποστηρίζει ότι ο Συγγρός υπήρξε κουμπάρος του Γεωργίου) .

Ο Συγγρός, ο οποίος εμφανίσθηκε «ως απομηχανής θεός» για τη λύση του «λαυρεωτικού δράματος», ήταν ο αντιπρόσωπος και διαχειριστής της Τράπεζας της Κωνσταντινούπολης,( Banque de Constantinople) ο οποίος συνεργάστηκε με τον Σερπιέρι και μετά με μια ομάδα κεφαλαιούχων, εξαγόρασε τις κτήσεις και τα μεταλλεία της γαλλοϊταλικής εταιρείας «Roux –Serpieri»    με το ποσό των 11.500.000 φράγκων –πόσο αρκετά μεγάλο κατά την εποχή εκείνη- και ίδρυσε μαζί με τους έλληνες ομογενείς και το Σερπιέρι το 1873την «Ελληνική Εταιρεία Μεταλλουργείων Λαυρίου».    Έτσι οι Έλληνες κεφαλαιούχοι και κύριοι μέτοχοι της παραπάνω εταιρείας με σύμβαση , που υπέγραψαν , απόκτησαν από τους ξένους όλα τα δικαιώματα των σκωριών , καθώς και την κινητή και ακίνητη περιουσία των μεταλλείων , εκτός από τα προϊόντα μολύβδου και καπνού μολύβδου.Μετά την παραχώρηση στην εταιρεία και των εκβολάδων το Ελληνικό Δημόσιο, θα είχε καθαρό κέρδος 44% επί των καθαρών κερδών. Η σχετική σύμβαση , που χαρακτηρίστηκε από την αντιπολίτευση και από τις τρεις άλλες ενδιαφερόμενες εταιρείες ως « χαριστική και σκανδαλώδης» υπογράφτηκε τον Απρίλιο του 1873. *

Την εποχή λοιπόν εκείνη και αφού ορίσθηκε το κεφάλαιο της εταιρείας σε είκοσι εκατομμύρια φράγκα, εκδόθηκαν 100.000 μετοχές - πρόκειται για την πρώτη Χρηματιστηριακή πράξη, που έγινε στην Αθήνα- και μια και δεν υπήρχε Χρηματιστήριο, ως τόπος της αγοραπωλησίας ορίστηκε το καφενείο η « Ωραία Ελλάς».Το καφενείο βρισκόταν στη γωνία Ερμού και Αιόλου, όπως αναφέρει στο μυθιστόρημά της «Ο Χαρταετός» η κ. Αθηνά Κακούρη και όπως μας πληροφορεί χαρακτηριστικά ο κ. Τρύφων Ευαγγελίδης « θλιβερά η ανάμνησις της εποχής εκείνης, όλοι αφήκαν τας συνήθεις εργασίας αυτών και εγίνοντο μεσίται … και το ιστορικόν , πολιτικό καφενείον της «Ωραίας Ελλάδος», παρέκλινον του προορισμού του, μετεβλήθη εις μετοχοπρατήριον, όπου εκατοντάδες ανθρώπων συνωθούντο από πρωϊας μέχρι νυκτός…»

Από το σύνολο των μετοχών, τις 50.000 πήραν οι ιδρυτές , ενώ οι υπόλοιπες δόθηκαν στο κοινό , το οποίο αποτελούσαν άνθρωποι κάθε επαγγελματικής τάξης, που συνωθούνταν από το πρωί μέχρι το βράδυ στο προαναφερόμενο καφενείο, περιμένοντας τη σειρά τους να εγγραφούν . Ο Συγγρός και οι πλούσιοι ομογενείς αποτελούσαν εγγύηση για το κοινό.